Điện gió

Điện gió là gì?

Hiểu một cách đơn giản, điện gió là điện được tạo ra từ… gió! Nghe có vẻ lạ nhưng gió thực chất là một dạng năng lượng, nó xuất hiện khi không khí di chuyển trong bầu khí quyển. Khi gió thổi làm quay các cánh quạt của tuabin, trục quay sẽ chuyển động và truyền động năng đó đến máy phát điện. Máy phát sẽ chuyển đổi thành điện năng và đưa vào lưới điện. Cơ chế này giống như cách quạt máy chạy bằng điện, chỉ khác là giờ gió “đẩy” tuabin để tạo ra điện thay vì dùng điện để quay cánh quạt.

Điện gió tại Việt Nam

Điện gió ở Việt Nam là ngành năng lượng mới nổi, phát triển cùng xu hướng năng lượng tái tạo toàn cầu. Việc đẩy mạnh điện gió là cần thiết khi nguồn thủy điện lớn đã khai thác hết, thủy điện nhỏ không còn hiệu quả và gây hại môi trường. Việt Nam có tiềm năng lớn về gió nhờ vị trí gần xích đạo, đặc biệt là các tỉnh Nam Trung Bộ có gió ổn định quanh năm. Nhà nước đã ban hành chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, tiêu biểu là Quyết định 2068/QĐ-TTg năm 2015.

Nhờ các ưu đãi đầu tư và giá bán điện hấp dẫn, nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đã tham gia. Từ năm 2012 đến giữa năm 2019, hàng chục dự án điện gió với công suất từ 20 đến 250 MW đã triển khai. Hạn chế của điện gió là công suất không ổn định, chỉ tạo điện khi có gió. Ngoài ra, các vùng đặt nhà máy thường xa trung tâm tiêu thụ, cần đầu tư thêm vào lưới truyền tải và điều phối nguồn điện phù hợp.

Danh sách những nhà máy điện gió tại Việt Nam

Việt Nam hiện có nhiều dự án điện gió đã và đang vận hành trên khắp cả nước, tập trung chủ yếu tại các tỉnh ven biển và vùng có tiềm năng gió cao như: Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Ninh Thuận, Quảng Trị, Quảng Bình, Gia Lai...

Các nhà máy điện gió được xây dựng với công suất từ vài chục đến vài trăm MW, khởi đầu từ năm 2012 với nhà máy điện gió Bình Thạnh (Bình Thuận), và ngày càng phát triển mạnh mẽ nhờ chính sách khuyến khích đầu tư từ Nhà nước.

Tác động của điện gió đến môi trường và đời sống

So với nhiều nguồn năng lượng khác, điện gió có tác động môi trường tương đối thấp. Theo IPCC, lượng khí nhà kính phát thải từ tuabin gió chỉ khoảng 11–12g CO₂/kWh, thấp nhất trong các nguồn điện năng hiện nay. Mặc dù các trang trại điện gió chiếm diện tích lớn, nhưng phần xây dựng cố định lại nhỏ, giúp duy trì được các hoạt động nông, lâm, ngư nghiệp. Tuy nhiên, ở một số khu vực, việc xây dựng tuabin có thể làm ảnh hưởng đến cảnh quan và gây biến đổi đất đai, nhất là khi cần phát quang rừng hoặc làm đường vận chuyển thiết bị.

Ngoài ra, một số ý kiến lo ngại rằng việc khai thác quá nhiều năng lượng gió có thể ảnh hưởng đến hoàn lưu khí quyển và lượng mưa theo thời gian, tuy đây là vấn đề vẫn đang được nghiên cứu. Về du lịch, một vài dự án điện gió cho rằng các cánh quạt có thể trở thành điểm nhấn cảnh quan. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia du lịch phản đối điều này, vì cho rằng ít ai muốn lưu trú gần những công trình khổng lồ và ồn ào như vậy.

Những lợi ích vàng từ điện gió mang lại

• Điện gió là nguồn năng lượng sạch, không phát thải khí gây ô nhiễm.

• Gió là tài nguyên vô tận, giúp tiết kiệm nhiên liệu hóa thạch hữu hạn.

• Máy phát điện gió hiện đại có hiệu suất cao và vận hành ổn định.

• Tuabin gió lắp đặt linh hoạt trên đất liền, trên biển và nhiều vùng khác.

• Điện gió thân thiện môi trường, không gây ô nhiễm nước, đất hay không khí.

Tác hại & Hạn chế của năng lượng điện gió

• Gây nguy hiểm cho chim và dơi khi va chạm với cánh turbine gió.

• Tiếng ồn liên tục từ turbine có thể ảnh hưởng sức khỏe người dân gần đó.

• Turbine cao làm biến đổi cảnh quan tự nhiên và mất vẻ đẹp môi trường.

• Điện gió không ổn định, phụ thuộc mạnh vào điều kiện thời tiết từng vùng.

• Chi phí đầu tư, xây dựng và bảo trì hệ thống turbine gió ban đầu rất cao.

• Cần diện tích đất lớn, dễ xảy ra mâu thuẫn với mục đích sử dụng khác.

• Vị trí xa trung tâm gây khó khăn trong kết nối và truyền tải điện.

Các khu vực lý tưởng để phát triển điện gió

Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển điện gió nhờ đường bờ biển dài và địa hình đa dạng. Trong đó, khu vực ven biển Nam Trung Bộ, đặc biệt là các tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận, được xem là nơi lý tưởng nhất với gió mạnh và ổn định quanh năm. Đây là khu vực đã thu hút nhiều dự án điện gió lớn nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi và hạ tầng kết nối tốt.

Tiếp theo là vùng Đồng bằng sông Cửu Long, nơi có tiềm năng lớn cho phát triển điện gió ngoài khơi, nhờ vào vùng biển rộng và tốc độ gió ổn định. Các tỉnh như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau và Trà Vinh đang nổi lên với nhiều dự án điện gió đã và đang đi vào hoạt động. Tây Nguyên cũng là một khu vực tiềm năng với địa hình cao, nhiều đồi núi và gió mạnh vào mùa khô. Những tỉnh như Gia Lai, Đắk Lắk và Kon Tum đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn để đầu tư hệ thống điện gió trên đất liền.

Cuối cùng, các tỉnh Bắc Trung Bộ và một số khu vực ven biển Bắc Bộ như Thanh Hóa, Nghệ An, và Quảng Bình cũng có tiềm năng nhất định. Tuy tốc độ gió tại đây không mạnh bằng miền Trung, nhưng vẫn đủ điều kiện để phát triển các dự án điện gió quy mô vừa và nhỏ trong tương lai.

Sự khác biệt giữa điện gió trên bờ và điện gió ngoài khơi

Việc khai thác năng lượng gió có thể được thực hiện ở hai địa điểm chính: trên đất liền (điện gió onshore) và ngoài khơi (điện gió offshore). Mỗi loại hình đều có đặc điểm riêng về chi phí đầu tư, hiệu suất hoạt động, tác động môi trường và công nghệ lắp đặt.

Điện gió trên bờ (Onshore Wind Power)

Các tua-bin gió được lắp đặt trên đất liền, thường ở vùng đồi núi, cao nguyên hoặc khu vực hẻo lánh có mật độ dân cư thấp. Điện gió trên bờ dễ tiếp cận hơn, chi phí xây dựng và bảo trì thấp, thời gian triển khai ngắn. Tuy nhiên, do chịu ảnh hưởng bởi địa hình và công trình xung quanh, tốc độ gió trên bờ thường không ổn định, gây hạn chế hiệu quả phát điện. Ngoài ra, tiếng ồn và tác động thị giác cũng là vấn đề gây tranh cãi khi xây dựng gần khu dân cư.

Điện gió ngoài khơi (Offshore Wind Power)

Tua-bin được xây dựng tại các vùng biển nông hoặc đại dương, nơi có tốc độ và hướng gió ổn định hơn, giúp tăng hiệu suất phát điện. Ngoài khơi cũng cho phép xây dựng các tua-bin có công suất lớn hơn do không bị giới hạn không gian hoặc chiều cao. Tuy nhiên, loại hình này đòi hỏi vốn đầu tư cao, công nghệ phức tạp và chi phí bảo trì lớn do môi trường biển khắc nghiệt (ăn mòn, sóng lớn). Ngược lại, điện gió ngoài khơi lại ít ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư và có thể mang lợi ích tích cực cho hệ sinh thái biển nhờ tạo môi trường sống nhân tạo.

Một số dự án điện gió tiêu biểu tại Việt Nam

Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của ngành điện gió trong những năm gần đây, với nhiều dự án tiêu biểu trải dài từ Bắc vào Nam. Một trong những dự án nổi bật là Điện gió Trung Nam tại tỉnh Ninh Thuận, với tổng công suất lên tới 152 MW, góp phần đáng kể vào nguồn cung điện sạch cho khu vực Nam Trung Bộ. Tại Bạc Liêu, dự án Điện gió Bạc Liêu là một trong những dự án điện gió ven biển đầu tiên ở Việt Nam, với tổng công suất khoảng 99 MW (giai đoạn 1 và 2), đóng vai trò tiên phong trong phát triển năng lượng tái tạo tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Tiếp đó, dự án Điện gió Tân Thuận tại Cà Mau cũng rất đáng chú ý, với công suất 75 MW, sử dụng công nghệ tuabin hiện đại, được xây dựng ngoài khơi để tận dụng sức gió biển mạnh mẽ. Ở khu vực Bắc Trung Bộ, Điện gió B&T Quảng Bình là một trong những dự án quy mô lớn nhất với công suất 252 MW, khẳng định tiềm năng gió tại khu vực này. Ngoài ra, dự án Hiệp Thạnh ở Trà Vinh và Công Lý Sóc Trăng cũng là những ví dụ điển hình cho việc tận dụng tốt tiềm năng gió ven biển phía Nam.

Tác động thị trường lao động từ ngành công nghiệp điện gió

Sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp điện gió tại Việt Nam không chỉ mở rộng quy mô năng lượng tái tạo, mà còn tác động rõ rệt đến thị trường lao động kỹ thuật – đặc biệt trong lĩnh vực cơ khí chính xác. Trong quá trình lắp đặt tuabin gió, các kết cấu thép lớn như trụ tháp, cánh quạt và tổ hợp hộp số (gearbox) đòi hỏi độ chính xác cao về lực siết. Cờ lê thủy lực (hydraulic torque wrench) là công cụ chuyên dụng được sử dụng để siết bu lông chịu lực lớn theo đúng mô-men xoắn quy định. Thiết bị này yêu cầu người vận hành có kiến thức chuyên sâu về áp suất thủy lực, mô-men xoắn, cũng như khả năng đọc hiểu tài liệu kỹ thuật tiếng Anh.

Bên cạnh lắp đặt, công tác bảo trì định kỳ tuabin cũng phụ thuộc lớn vào hệ thống dụng cụ chuyên dụng như cờ lê thủy lực, bơm điện thủy lực và cảm biến lực siết. Việc vận hành và hiệu chuẩn các thiết bị này đòi hỏi quy trình kỹ lưỡng và có chứng chỉ kỹ thuật đi kèm. Từ đó hình thành các nhóm lao động chuyên trách như kỹ sư vận hành bảo trì (O&M), kỹ thuật viên hiệu chuẩn mô-men xoắn, và đội ngũ dịch vụ kỹ thuật hỗ trợ tại chỗ.

Như vậy, có thể thấy điện gió không chỉ là nguồn năng lượng sạch, tái tạo mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững và giảm thiểu tác động môi trường. Thông qua bài viết này, DBK Việt Nam hy vọng đã mang đến cho bạn cái nhìn toàn diện hơn về tiềm năng, lợi ích và ảnh hưởng của ngành công nghiệp điện gió đối với tương lai năng lượng.

Ngày tạo: 2025-04-09 09:49:46 | Người tạo: Phát Review